فقه سیاسی و الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو انجمن

2 مربی

چکیده

یکی از موضوعات محوری الگوی پیشرفت، مربوط به حوزه سیاست است؛ فقه سیاسی نیز داعیه‌دار حل بسیاری از مسائل این حوزه است. در الگوی نظام سیاسی جمهوری اسلامی، باید این امکان فراهم شود که جایگاه فقه سیاسی بیشتر بررسی شود؛ زیرا جولانگاه مسائل نوپدید و حوادث واقعه است و استنباط‌های فقهی ناظر به عمل سیاسی می‌توانند تکلیف فرد مسلمان در زندگی سیاسی را تعیین کنند. این امر از سویی مستلزم توضیح شاخصه‌های الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت است. مقاله حاضر برای ضابطه‌مندکردن الزامات شرعی زندگی سیاسی در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی، شاخصه‌های مورد نظر رهبر معظم انقلاب را مبنا قرار داده؛ و از سوی دیگر، به ظرفیت‌های فقه سیاسی به منظور تأمین اصول لازم برای جهت‌گیری الگوی یادشده نیز توجه کرده است. فرضیه مقاله حاضر این است که فقه سیاسی شیعه توانایی ارائه الزامات شرعی مربوط به زندگی سیاسی براساس الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت را دارد. برای تأیید این مطلب، روش توصیفی ـ تحلیل به‌کار گرفته شده است. حاصل آنکه باید علاوه بر اجتهاد «نقل‌محور»، بر اجتهاد «عقل‌محور» نیز تأکید شده و از فقه فردمحور به فقه جامعه‌محور گذر شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political Jurisprudence and Iranian-Islamic Model of Progress

نویسندگان [English]

  • Ali Shirkhani 1
  • mahmood ebrahimi 2
2 ph
چکیده [English]

One of the central issues of progress model relates to area of politics; political jurisprudence claims it can resolve many of problems in this field. In the Islamic Republic of Iran Regime model, political jurisprudence should be made possible to undergo further consideration because it is arena of newly emerged issues and events. Jurisprudential inferences overseeing political action can help determine situation of a Muslim individual in political life. This, on one hand, necessitates explication of indexes of Iranian-Islamic model of progress. The present article has postulated the indexes concerned by the supreme leader of the Islamic revolution in order to standardize the religious necessities of political life in the international and internal areas. On the other hand, it has paid attention to capacities of political jurisprudence in order to provide necessary tenets for directionality of the subject model. The article has hypothesized that the Shiite political jurisprudence has the ability to present religious necessities pertinent to political life based on the Iranian-Islamic model of progress. To confirm this, analytic-descriptive methodology has been applied. As a result, in addition to “tradition-centered” ijtihad, “intellect-centered ijtihad shall be emphasized and individual-centered jurisprudence shall be transitioned to society-centered jurisprudence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • progress
  • Government
  • Justice
  • Intellect
  • Political Jurisprudence
  • expediency
  1. ابن ابی‌الحدید، عبد الحمید بن هبه (1415). شرح نهج‌البلاغه. جلد بیستم، قم: نشر مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی.
  2. ارسطا، محمدجواد (1389). تشخیص مصلحت نظام از دیدگاه فقهی و حقوقی. چاپ دوم، تهران: کانون اندیشه جوان.
  3. ایازی، سید محمدعلی (1386). ملاکات احکام و شیوه‌های استکشاف آن. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  4. ایزدی، بیژن (1381). درآمدی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. چاپ چهارم، قم: بوستان کتاب.
  5. پزشکی، محمد (1393). عرصه عمومی و خصوصی در فقه شیعه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  6. ثابت، سیدعبدالحمید، نظری، محمدعلی و نظری، نصرالله (1393). ماهیت و چیستی پیشرفت در اسلام. قم: مرکز بین‌المللی المصطفی.
  7. جناتی، محمدابراهیم (1389). سیر تطور فقه اجتهادی در بستر زمان (ج1). قم: انصاریان.
  8. جهان بزرگی، احمد (1387). اصول سیاست و حکومت. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  9. حقیقت، سید صادق (1386). مبانی، اصول و اهداف سیاست خارجی دولت اسلامی. چاپ دوم، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  10. حلی، جعفربن‌حسین (1403). معراجالاصول. قم: مؤسسه‌ آل‌البیت(ع).
  11. خامنه‌ای، سیدعلی (1391). الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت. به‌کوشش امیر سیاهپوش. تهران: انقلاب اسلامی.
  12. خسروپناه، عبدالحسین (1388). فقه در محک زمانه. تهران: کانون اندیشه جوان.
  13. ذوعلم، علی (1386). تجربه کارآمدی حکومت ولایی. چاپ چهارم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  14. سیدباقری، سید کاظم (1388). فقه سیاسی شیعه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  15. شفیعی‌فر، محمد (1394). الزام‌های سیاسی دهه‌ پیشرفت و عدالت؛ مندرج در پیشرفت عدالتمحور، علی ذوعلم.
  16. عدالت‌نژاد، سعید (1384). اندر باب اجتهاد. چاپ دوم، تهران: طرح نو.
  17. علیدوست، ابوالقاسم (1391). فقه و عقل. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  18. ـــــــــــــــــ (1392). فقه (حقوق اسلامی) و پیشرفت، جلد اول، مجموعه‌ مقالات دومین کنفرانس پیشرفت.
  19. ـــــــــــــــــ (1393). فقه و الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت. تهران: الگوی پیشرفت.
  20. فیرحی، داود (1382). قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام. چاپ سوم، تهران: نشر نی.
  21. کواکبیان، مصطفی (1389). مبانی مشروعیت در نظام ولایت فقیه. تهران: عروج.
  22. محمدی، منوچهر (1389). سیاست خارجی جمهوری اسلامی. چاپ پنجم، تهران: دادگستر.
  23. موسوی خمینی، روح‌الله (1378). صحیفه امام، مجموعه‌ آثار. جلد بیستم، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  24. میراحمدی، منصور (1395). فقه سیاسی. تهران: سمت.
  25. میراحمدی‏زاده، مصطفی (1380). رابطه فقه و حقوق. قم: دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.