حق آزادی عقیده و نقد شبهه تنافی حکم ارتداد با آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

حق «آزادی» یکی از حقوق اساسی انسان است که در همه‌ی مکاتب اخلاقی و حقوقی مورد توجه قرار گرفته است. نتیجه‌ی عملی حق آزادی این است که هیچ‌کسی مجاز نیست عقیده‏ای را بر کس دیگری تحمیل کند. این حق در شماری از آیات قرآن نظیر آیه‌ی «لا اکراه فی الدین» مورد تأکید قرار گرفته است. با این‌حال، برخی بر این باورند که حکم «ارتداد» با حق «آزادی عقیده» منافات دارد. نگارنده در این مقاله ضمن برشمردن آیات ناظر به آزادی عقیده و تأکید بر این نکته که حکم ارتداد در میان یهود و مسیحیت بازتاب گسترده‏ای دارد، با تکیه بر «ضرورت پذیرش لوازم باورمندی به اسلام» و «مشروط بودن مجازات ارتداد به ترویج آن» شبهه‌ی تنافی حکم ارتداد با آزادی عقیده را مورد نقد قرار داده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Right of Freedom of Thought and Critique of Doubtof its Contradiction with Irtidad

نویسنده [English]

  • Ali Nasiri
چکیده [English]

The right of Freedom is one of the basic rights of human which has been noticed in all ethical and legal schools. The practical outcome of freedom is that no one is allowed to force any opinion on another person. This right has been emphasized in some verses of Quran including (لااکراه فی الدین / there is no force in religion). However, some believe that the verdict of Irtidad contradicts the Freedom of Thought right. In this paper, in addition to numerating verses focused on the right of Freedom of Thought and emphasizing that Irtidad has extensive reflection in Christianity and Jewishness, and with emphasis on the necessity of acceptingthe necessities of belief in Islam and conditionality of penalizing Irtidad to spreading that, the writer has criticized the doubt on contradiction of right of Freedom and Irtidad.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rights of Human
  • Human Rights Act
  • Freedom of Thought
  • Irtidad
  1. آلوسی، محمود (1415 ه.ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  2. ابن اثیر جزرى (1418 ه.ق). النهایة فى غریب الحدیث و الاثر. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  3. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1377). الاشارات و التنبیهات. بی‌نا.
  4. ابن فارس، احمد (1411 ه.ق). معجم مقاییس اللغه. بیروت: دار الجیل.
  5. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414 ه.ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
  6. احمد بن محمد بن قدامه (بی‌تا). المغنی و الشرح الکبیر. بیروت: دار الکتب الاسلامیه.
  7. احمد بن محمد مقدس اردبیلی (1403 ه.ق). مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  8. اسدی حلی (حسن بن یوسف مطهر) (1410 ه.ق). ارشاد الاذهان الی احکام الایمان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  9. جوهری، ابونصر اسماعیل بن حماد (1407 ه.ق). الصحاح، تحقیق: أحمد عبدالغفور العطار. بیروت: دار العلم للملایین، چاپ چهارم.

10. جعفری، محمدتقی (1375). فلسفه دین. تهران: مؤسسه فرهنگی اندیشه معاصر.

11. جعفری لنگرودی، محمد جعفر (1378). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانه گنج دانش.

12. جوادی آملی، عبدالله (1374). شناخت شناسی در قرآن. قم: انتشارات اسلامی.

13. ـــــــــــــــــ (1386). توحید در قرآن. قم: مرکز نشر اسراء.

14. ـــــــــــــــــ (بی‌تا). تبیین براهین اثبات خدا، قم، نشر اسراء.

15. حر عاملی، محمد (بی‌تا). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، تحقیق: شیخ محمد رازی، تعلیق: شیخ ابی الحسن شعرانی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

16. خلیل بن اسحاق الجندی (1416 ه.ق). مختصر الخلیل، بیروت: دار الکتب العلمیه.

17. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412 ه.ق). المفردات فی غریب القرآن. دمشق بیروت: دارالعلم- الدار الشامیه.

18. الرافعی القزوینی (1417 هوق). العزیز شرح الوجیز المووف بالشرح الکبیر. بیروت: دارالکتب العلمیه.

19. رشیدرضا، محمد (بی‌تا). تفسیر المنار،. بیروت: دارالفکر.

20. زبیدى، محمد مرتضى (بی‌تا). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: المکتبة الحیاه.

21. زمخشری، محمود (1407 ه.ق). الکشاف عن حقایق غوامض التأویل. بیروت: دار الکتاب العربی.

22. سبحانی، جعفر (1413 ه.ق). محاضرات فی الالهیات. قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة.

23. ــــــــــــ (1382). آزادی عقیده و دستاویزی به نام ارتداد، مجله کلام اسلامی، ش48.

24. شهید اول (محمد بن مکی عاملی) (1417 ه.ق). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه. قم: دفتر انتشارت اسلامی.

25. صدرالمتالهین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1366). تفسیر القرآن الکریم. قم: انتشارات بیدار.

26. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). الحکمة المتعالیة فی الاسفارالاربعه. قم: مکتبه المصطفوی.

27. صدوق، محمد بن علی (1379). معانی الاخبار، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری. قم: مؤسسه انشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المقدسة.

28. طباطبایی، سید محمد حسین (1417 ه.ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

29. ــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا). نهایة الحکمة. قم: موسسة النشر الاسلامی.

30. طوسی، محمد بن حسن (1387 ه.ق). المبسوط فی فقه الامامیه، تحقیق: سید محمد تقی کشفی. تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاءالآثارالجعفریه.

31. فاضل هندی (1416 ه.ق). کشف اللثام و الابهام عن قواعدالاحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامی.

32. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410 ه.ق). کتاب العین. قم: منشورات الهجره.

33. فیض کاشانی، ملامحسن (بی‌تا). مفاتیح الشرایع، بی‌نا.

34. کاظمی، جواد بن سعید (1365). مسالک الأفهام الی آیات الأحکام. تهران: کتابفروشی مرتضوی.

35. محقق حلی، جعفر (1409 ه.ق). شرایع الاسلام فی مسایل الحلال والحرام، تعلیق: سید صادق شیرازی. تهران: انتشارات استقلال.

36. المصطلحات إعداد مرکز المعجم الفقهی (بی‌تا). بی‌نا.

37. مقداد، فاضل (1419 ه.ق). کنز العرفان فی فقه القرآن. [تهران:] مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.

38. موسوی اردبیلی، عبدالکریم (1378). ارتداد و نگاهی دوباره، مجله حکومت اسلامی، ش 14.

39. موسوی خمینی، روح‌الله (1390 ه.ق). تحریر الوسیله. نجف: مطبعه دارالکتب العلمیه.

40. نظری، مرتضی (1371). بررسی شیوه­های تبلیغاتی مسیحیت علیه اسلام. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.

41. واحدى نیشابورى، ابوالحسن على بن احمد (1361). اسباب النزول. قم: انتشارات الرضى.

42. یاسین عیسى العاملی (1413 ه.ق). الاصطلاحات الفقیة فی الرسائل العملیة. بیروت: دارالبلاغة.