بررسی تهدیدات امنیت اقتصادی در دولت هاشمی رفسنجانی از منظر امام خمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، گروه تاریخ، تمدن و انقلاب اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشجوی دکتری، مطالعات انقلاب اسلامی، دانشگاه تهران، تهران؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

10.22034/sm.2022.533740.1726

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی تهدیدات امنیت اقتصادی جامعه در دوره ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی بر اساس اندیشه‌‌های اقتصادی امام خمینی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که غفلت از اندیشه‌‌ها و توصیه‌های امام خمینی، در بروز تهدیدات امنیت اقتصادی در دهه دوم انقلاب، نقشی اساسی داشت. در دوره مورد بررسی توسعه نامتوازن، گرایش به اقتصاد سرمایه‌‌داری، غفلت از عدالت اجتماعی، وابستگی به نفت، فاصله طبقاتی، فساد اداری و مدیریتی، افزایش واردات و ترویج مصرف‌‌گرایی، بیکاری، انحراف در خصوصی‌‌سازی، امنیت اقتصادی جامعه را تهدید می‌نمود که در صورت توجه به اندیشه امام خمینی، جامعه اسلامی با چنین تهدیداتی مواجه نمی‌‌شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Threats to Economic Security in the Government of Hāshemi Rafsanjāni from the View of Imam Khomeyni

نویسندگان [English]

  • Alireza Sadra 1
  • Seyed Hasan Ghazavi 2
  • Seyed Abolfazl Hoseyni Zadeh 3
1 Associate Professor, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of History, Civilization and Islamic Revolution, University of Tehran, Tehran, Iran
3 PhD. Student, Islamic Revolution Studies, University of Tehran, Tehran; a member of the political studies association of the domain, Qom, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present study is to review the threats to economic security of the society during the presidency of Hāshemi Rafsanjāni, based on the economic ideas of Imam Khomeyni. The method of study is descriptive-analytic and the results indicated that neglecting the ideas and advice of Imam Khomeyni had a basic role in the occurrence of threats to economic security during the second decade of the revolution. In the decade under study, some factors such as unbalanced development, tendency to capitalist economy, neglecting social justice, oil dependence, social inequality, administrative and managerial corruption, increasing import and propagation of consumerism, unemployment, and deviation in privatization were threatening economic security of the society but if the ideas of Imam Khomeyni were considered, Islamic society would not face such threats.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Security
  • Hāshemi Rafsanjāni
  • Economic Policies
  • Imam Khomeyni
  • Iran’s President
آموزگار، جهانگیر (1371). کارنامه اقتصاد ایران پس از انقلاب. ایران نامه، شماره 40.
احتشامی، انوشیروان (1378). سیاست خارجی ایران در دوران سازندگی؛ اقتصاد، دفاع، امنیت. ترجمه ابراهیم متقی و زهره پوستین‌‌چی. تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
افتخاری، اصغر (1381). درآمدی بر خطوط‌ قرمز‌ در رقابت‌های سیاسی. تهران: فرهنگ گفتمان.
بشیریه، حسین (1380)‌. درس‌های‌ دموکراسی برای همه (مبانی علم سیاست تأسیسی). تهران: نگاه معاصر.
بوزان، باری (1378). مردم، دولت‌ها و هراس. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بوزان، باری (1399). مردم، دولت‌ها و هراس. ترجمه محمدعلی قاسمی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بهکیش، محمدمهدی (1381). اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن. تهران: نشر نی.
جمشیدی، مهدی (1394). مطالعه آسیب‌شناسانه سیاست‌های دولت سازندگی. پانزده خرداد، شماره 45.
جهان بزرگی، احمد (1388). امنیت در نظام سیاسی اسلام (اصول و مولفه‌ها). تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
حمیدی، حبیب‌الله (1379). نقد ناتمام. تهران: انتشارات فرنور.
خامنه‌ای، سید علی (01/01/1392). بیانات در حرم مطهر رضوی. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/22233
خامنه‌ای، سید علی (23/5/1370). بیانات در دیدار کارگزاران نظام. قابل دسترس در: https://khl.ink/f/2478
خامنه‌ای، سید علی (25/04/1376). بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان نیروی انتظامی. قابل دسترس در:
https://khl.ink/f/2844
خمینی، سید روح‌الله (1384). حکومت اسلامی و ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، دفتر 45.
خمینی، سید روح‌الله (1385). تحریر الوسیله (ترجمه فارسی). تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج1.
خمینى، سید روح‏الله (1372). استفتائات. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، دفتر انتشارات اسلامى، ج3.
‌‌خمینى، سید روح‏الله (1421ق). کتاب البیع. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، ج2.
خمینى، سید روح‏الله (1389). صحیفه امام. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ 5، ج 21-16، 14-3.
‌‌خمینى، سید روح‏الله (1388). ولایت فقیه (حکومت اسلامى). تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
دینی، علی (1374). تعدیل اقتصادی و فقر غذایی در ایران. اطلاعات سیاسی‌‌اقتصادی، شماره113-114.
رزاقی، ابراهیم (1369). الگوی توسعه اقتصادی ایران. تهران: نشر توسعه.
رفیع‌پور، فرامرز (1377). توسعه و تضاد، کوشش در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی ایران. تهران: سهامی انتشار، چاپ دوم.
رفیعی، محمدحسین (1380). توسعه ایران. تهران: نشر مهدیه.
روزکرانس، ریچارد (1386). اقتصاد و امنیت ملی: روند تکاملی در رویکردهای جدید در مطالعات امنیتی. ترجمه سید محمدعلی متقی‌نژاد. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، ج1.
رئیس‌دانا‌، فریبرز (1381). بررسی‌های کاربردی توسعه‌ و اقتصاد ایران. تهران: نشر چشمه.
سیف‌الهی، سیف‌الله (1381). جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی‌ ایران‌: مجموعه مقاله‌ها و نظرها. تهران‌: جامعه‌پژوهان‌ سینا.
شمسی، عبدالله (1390). حزب کارگزاران سازندگی. قم: زمزم هدایت.
علیدوست، ابوالقاسم (1388). فقه و مصلحت. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
فوزی، یحیی (1384). تحولات سیاسی اجتماعی بعد از انقلاب اسلامی در ایران (1357-1380). تهران: موسسه چاپ و نشر عروج، ج2.
کریمی، علی؛ بابایی، اکبر (1392). امنیت ملی از منظر امام خمینی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
ماندل، رابرت (1377). چهره متغیر امنیت ملی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مصلی‌نژاد، عباس (1396). آسیب‌شناسی توسعه اقتصادی ایران (برنامه‌های اول تا چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران). تهران: نشر اختران.
مصلی‌نژاد، غلام‌عباس (1384). آسیب‌شناسی توسعه اقتصادی در ایران. تهران: نشر قومس.
مهاجرانی، علی‌‌اصغر (1377). اشتغال و بیکاری در ایران. اطلاعات سیاسی- ‌‌اقتصادی، شماره 129-130.
نصری، قدیر(1380). نفت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
واعظی، احمد (1398). رویکردهای فقهی: فقه فردی، فقه نظام‌‌های اجتماعی، فقه حکومتی. قم: دانشگاه باقرالعلوم(ع).
ولی‌پور زرومی، سید حسین (1383). گفتمان‌های امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
هانتینگتون، ساموئل (1370). سامان سیاسی‌ در‌ جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه‌ محسن‌ شلاقی. تهران: نشر علم.