جایگاه قرآن در روش‌‌شناسی تولید علوم انسانی متعالی با تأکیدبر اندیشه‌‌ی امام خمینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر پژوهشگاه بین المللی المصطفی(ص)، قم، ایران.

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر استفاده از قرآن در تولید علوم انسانی متعالی از منظر امام خمینی می‌‌باشد. تبیین رابطه‌‌ی انواع مواجهه قرآن با تولید انواع علوم انسانی از نوآوری‏های مقاله‌‌ی حاضر بوده که با روشی استنباطی-تحلیلی ارائه شده است. نتایج نشان می‌‌دهد، براساس دیدگاه امام خمینی، حداقل سه روش در تعامل علوم انسانی با قرآن قابل استنباط است، شامل: مبنای متدانی، مبنای متعارف و مبنای متعالی. این سه مبنا تولید سه مدل علوم انسانی را به دنبال دارد که می‏توان آن‌‌ها را علوم انسانی متدانی، علوم انسانی متعارف و علوم انسانی متعالی نامید. نقطه‌‌ی آغاز علوم انسانی متعالی، عزم علمی و قیام علمی لِلّه می‏ باشد و در ادامه، تصمیم به بهره ‏برداری و مراجعه‌‌ی روشمند به قرآن کریم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The position of the Quran in the methodologyof the production of transcendental humanities with an emphasis on Imam Khomeini's thought

نویسنده [English]

  • REZA LAKZAEI
Researcher at Al-Mustafa International Research Center,Qom,Iran.
چکیده [English]

The main purpose of the present research is to use the Qur'an in the production of transcendental human sciences from the perspective of Imam Khomeini. This study is innovative in terms of explaining the relationship between the types of encountering the Qur'an with the production of various human sciences and this study is presented with an analytical-analytical method. The results show that according to Imam Khomeini's viewpoint, at least three methods in the interaction of human sciences with the Quran can be deduced, including: the closeness basis, the standard basis and the transcendental basis. These three bases produce three models of human sciences that can be called the human sciences of the closeness, standard human sciences and transcendental human sciences. The beginning point of the transcendental point should be scientific determination and scientific resurrection for God, and then it should be the decision to exploit and refer wisely to the Holy Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Human Sciences
  • Imam Khomeini (RA)
  • Methodology of Science Production
  1. قرآن کریم.

    نهج‌‌البلاغه.

    1. احسانی، محمد (1393). مبانی تربیت عقلانی از منظر قرآن کریم. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    2. اصغری، فیروزه (1393). علوم انسانی از دیدگاه صاحب‌نظران (مجموعه‏ مصاحبه‏ها و گفتگوها). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    3. آملى، سید حیدر (1422ق). تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى‏، ج2.
    4. انصارى، مرتضى بن محمدامین (1416ق). فرائد الاصول. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، چاپ پنجم.
    5. ایمان، محمدتقی و کلاته ‏ساداتی، احمد (1392). روش‏شناسی علوم انسانی نزد اندیشمندان مسلمان (ارائه‌‌ی مدلی روش‏شناختی از علم اسلامی). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    6. بستانی (نجفی)، حسین (۱۳۸۴(. س‍اخ‍ت‍ار ع‍ل‍م‌‌ ت‍ج‍رب‍ی‌‌ و ام‍ک‍ان‌‌ ع‍ل‍م‌‌ دی‍ن‍ی. با ه‍م‍ک‍اری‌‌ م‍ح‍مد ف‍ت‍ح‌‌ع‍ل‍ی‌‌خان‍ی‌‌ و اب‍وال‍ف‍ض‍ل‌‌ گائ‍ی‍ن‍ی‌‌؛ زی‍رن‍ظر م‍ح‍مود رج‍بی‌‌. قم‌‌: پ‍ژوه‍شگاه‌‌ حوزه‌‌ و دان‍ش‍گ‍اه‌‌‏‏.
    7. بستانی (نجفی)، حسین (1392). گامی به‌‌سوی علم دینی(2): روش بهره‏گیری از متون دینی در علوم تجربی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    8. پایا، علی؛ ابراهیم آبادی، حسین؛ آروین، بهاره (1394). آسیب‌‌شناسی نقادانه علوم انسانی و اجتماعی در ایران. تهران: طرح نقد.
    9. پورسینا، زهرا (1385). تاثیر گناه بر معرفت با تکیه‌‌بر آرای آگوستین. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

    10. جوادی آملی، عبدالله (1388). اسلام و روابط بین‌‌الملل. قم: اسراء.

    11. خسروپناه، عبدالحسین (1392). در جست‌‌وجوی علوم انسانی اسلامی: تحلیل نظریه‏های علم دینی و آزمون الگوی حکمی ـ اجتهادی در تولید علوم انسانی. قم: معارف.

    12. خمینی، سیدروح‌‌الله (1370). آداب الصلوه. تهران: مؤسسه‌‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی (چاپ بیستم).

    13. خمینی، سیدروح‌‌الله (1377). ش‍رح‌‌ چ‍ه‍ل‌‌ ح‍دی‍ث‌‌. ت‍هران: موسسه‌‌ ت‍ن‍ظی‍م‌‌ و ن‍ش‍ر آثار امام‌‌ خ‍م‍ی‍ن‍ی.

    14. خمینی، سیدروح‌‌الله (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسه‌‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج21.

    15. خمینی، سیدروح‌‌الله (1381). تقریرات فلسفه. تهران: مؤسسه‌‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینى.

    16. خمینی، سیدروح‌‌الله (1387). آیین انقلاب اسلامی: گزیده‏ای از اندیشه و آرای امام خمینی. تهران: مؤسسه‌‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ پنجم.

    17. خمینی، سیدروح‌‌الله (1388). تفسیر سوره‌‌ی حمد. تهران: مؤسسه‌‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ یازدهم.

    18. خندان، علی اصغر (1388). درآمدی بر علوم انسانی اسلامی. تهران: امام صاددق(ع).

    19. زرشناس، شهریار (1394). کاوشی در چیستی علوم انسانی مدرن. تهران: کانون اندیشه جوان.

    20. سوزنچی، حسین (1389). معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

    21. صدر، شهید سید محمدباقر (2011م). السنن التاریخیه فی القرآن. اعاد صیاغة عباراته و ترتیب افکاره الشیخ محمدجعفر شمس‌‌الدین. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

    22. صدرالمتالهین شیرازی (1387). المظاهر الالهیة فى اسرار العلوم الکمالیة. مقدمه و تصحیح و تعلیق از سیدمحمد خامنه‏اى. تهران: بنیاد حکمت صدرا.

    23. صدقی، ابوالفضل (1394). الگوی تحول در علوم انسانی(حوزه‌‌ی راهبردی) با تاکیدبر علوم امنیتی. رساله دکتری، دانشگاه عالی دفاع ملی.

    24. عباسی، محمدمسعود (1389). ترجمه و شرح فرائدالصول. قم: دارالعلم.

    25. لک‏زایی، شریف؛ لک‏زایی، رضا (1393). "نقد و بررسى عملکرد و باورهاى گروهک تروریستى ـ تکفیرى جندالله". در: مجموعه مقالات کنگره‌‌ی جهانى جریان‌‌هاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام. قم: دار الإعلام لمدرسة اهل‌‌البیت(ع)، ج1.

    26. لک‏زایی، شریف؛ لک‏زایی، رضا (1395). "انسان و جامعه در اندیشه‌‌ی سیاسی آیت‌‌الله خامنه‏ای". سیاست متعالیه، دوره 4، شماره 15، ص.81-63.

    27. مجمع عالی حکمت اسلامی (1394). ظرفیت‌‌شناسی علوم اسلامی در تحوّل علوم انسانی. قم: انتشارات حکمت اسلامی.

    28. ملکی تبریزی، جواد (1365). رساله لقاء‌‌الله. تهران: فی‍ض کاشانی‏.

    29. مورگنتا، هانس جی (1384). سیاست میان ملت‏ها. ترجمه حمیرا مشیرزاده. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌‌الملل، چاپ سوم.

    30. موسوی، سید مهدی (بی‌‌تا). الگوهای کلان تولید علوم انسانی اسلامی در بستر انقلاب اسلامی. تهران: آفتاب توسعه.

    31. نقی، حسین (1394). گستره‌‌ی قرآن در عرصه‌‌ی مبانی علوم انسانی با تأکید بر جامعه‌‌شناسی، روان‌‌شناسی و علوم تربیتی. پایان‌‌نامه‌‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم و فنون قرآن تهران.