اندیشه‌ی سیاسی اسلام: مورد مطالعاتی "جهیمان العتیبی"

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدیر گروه مطالعات اسلامی ، موسسه زبان و فرهنگ شناسی، دانشگاه المصطفی

چکیده

بازخوانی واقعه‌ی اشغال مسجدالحرام در اول ماه محرم سال 1400 ه.ق به‌رهبری "جهیمان العتیبی" یکی از سرفصل‌های مطالعاتی برای فهم ریشه‌های جریان تکفیر در جهان اسلام است. عطف به این واقعیت که ظرفیت‌های فکری حرکت جهیمان، جریان‌های جهادی پس از خود را نیز تحت تأثیر قرار داده است، بازخوانی اندیشه‌ی سیاسی وی را ضروری می‌سازد. اهمیت "قیام جهیمان" به این مسأله برمی‌گردد که سنتز خط فکری اخوان قدیم و مکتب حدیثی "البانی" و تئوری رهایی مطرح‌شده در احادیث "اشراط‌الساعه" است. به‌عقیده‌ی جهیمان، به‌دلیل ناصالح‌بودن حاکمان سعودی - بهدلایل مختلفی هم‌چون ترویج بدعت و فساد - از یک‌سو، و سکوت علمای دین در دفاع از حق، از سویدیگر؛ بر امت متدین و مسلمان واجب است که برای مبارزه با فتنه و بدعت قیام نمایند؛ حتی اگر این امر مصداق خروج بر حاکم مسلمان باشد. این حرکت متفاوت با سیاستبازی‌های اخوانالمسلمین و چپ-های اسلامی است و راه چاره را در نشانه‌های ذکرشده در روایات آخرالزمان جست‌وجو می‌کند و تنها راه نجات را در بازگشت به خلافت بر اساس سنت نبوی می‌داند که با قیام مهدی محقق خواهد شد. جهیمان با استناد به نشانه‌های روایی و رؤیاهای متواتر، "محمدبن عبدالله القحطانی" را مهدی موعود میداند که باید در کنار کعبه با وی بیعت کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political Thinking of Islam: Case Study of “Juhayman Al-Otaybi”

نویسنده [English]

  • morteza agha mohammadi
head of the department of Islamic studies, institute of cultures and languages, Al-Mustafa university
قرآن کریم
1. آقامحمدی، مرتضی (1395الف). فصل تکفیر؛ در عربستان، در مصر. قم: انتشارات علامه بهبهانی.
2. ـــــــــــــــ (1395ب). شش گفتار در سلفیت معاصر. قم: انتشارات رسول اعظم(ص).
3. احمد، عدنان (2011). وثائق جهیمان، استعادة اوراق منسیه؛ قصه و فکر المحتلین للمسجد الحرام. بیجا: مرکز المسبار للدراسات و البحوث.
4. ابنکثیر، اسماعیل (1971). السیرةالنبویه. مصحح: مصطفی عبدالواحد. بیروت: دارالمعرفه للطباع و النشر.
5. البانی، محمد ناصرالدین (2000). السلسلة الصحیحه (ج1). ریاض: مکتبة المعارف.
6. ـــــــــــــــــ (2012). ایام مع جهیمان. بیجا: الشبکة العربیة للابحاث و النشر.
7. ـــــــــــــــــ (2009). خطیئة جهیمان. مصاحبهکننده: خالد المشوح. المجلة الالکترونیه.
8. ـــــــــــــــــ (2011). ذکریاتی مع جهیمان عتیبی قائد المحتلین للمسجدالحرام؛ قصه و فکر المحتلین للمسجدالحرام. بیجا: مرکز المسبار للدراسات و البحوث.
9. عتیبی، جهیمان (بی‌تا الف). رسالة الامارة و البیعة والطاعة. وب‌سایت: «الجبهة الاعلامیة الاسلامیة العالمیة».
10. ـــــــــــــ (بی‌تا ب). رساله رفع الالتباس عن ملة من جعله الله اماماً للناس. وبسایت: «منبر التوحید والجهاد».
11. قحطانی، فهد (1987). زلزال جهیمان فی مکه. منظمة الثورة الإسلامیة فی الجزیرة العربیة.
12. نقیدان، منصور (2011). الجماعة السلفیة المحتسبة دراسه فی فکر المحتلین للمسجد الحرام؛ قصه و فکر المحتلین للمسجدالحرام. بیجا: مرکز المسبار للدراسات و البحوث.
13. خطبة الحرم. (17/1/1400 هجری). ریاض: روزنامه الریاض به شماره 4398.
14. هیگهامر، توماس و استیفان لاکرو (2014). حتی لایعود جهیمان. بیروت: منتدی المعارف.
15. میراحمدی، منصور و احمدی، عبدالرضا (1395). اهمیت و نقش تفکر انتقادی در توسعهی دانش سیاسی مسلمانان؛ فصلنامهی سیاست متعالیه، شماره 14.
16. النص الکامل لخطبة مبایعة "المهدی المزعوم" داخل الحرم (فیدیو). اوکتوبر 26.
http://www.ajel.sa/archive/1361691.
17. بالفیدیو؛ ننشر تفاصیل احتلال الحرم المکی. 2015. نوامبر 26.
//http://60minutese-eg.com/2015/11/23/49326بالفیدیو- ننشر- تفاصیل- احتلال- الحرم- ال
18. Bookbrowse, n.d., Accessed 11 23، 2015.
19. https://www.bookbrowse.com/biographies/index.cfm/author_number/1494/yaroslav-trofimov
20. the siege of mecca, n.d.
21. https://www.randomhouse.com/doubleday/siegeofmecca/theAuthor.php.
22. Yaroslav، Trofimov. 2007. The siege of Mecca. Anchor Books.