نقش مردم در نظام سیاسی مردم‌سالاری دینی (اسلامی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

این پژوهش، نقش مردم در نظام سیاسی مردم‌سالاری دینی (اسلامی) را از پایگاه دانش فلسفه‌ تبیین خواهد کرد و نشان خواهد داد که چگونه "حق مردم" و "حق خدا" در تعیین رهبر با یک‌دیگر سازگاری دارند. تبیین این مسأله، که یکی از غامض‌ترین و مهم‌ترین مسائل فلسفه‌ی سیاسی اسلام است، نوآوری این پژوهش می‌باشد و می‌تواند به بسیاری از مسائل مشابه در مردم‌سالاری دینی پاسخ دهد. این پژوهش بر این پیشفرض استوار است که نظام سیاسی اسلامی - در عصر غیبت - دارای محتوای خداسالاری و شاکله‌ی مردم‌سالاری است و این مدعا را اثبات می‌کند که در نظام مردم‌سالاری دینی (اسلامی)، مردم در راستای داشتن حیات طیبه، با اراده‌ی خویش و با استفاده از حق "تعیین سرنوشت" خواست خدا را بر خواست خود مقدم می‌دارند؛ لذا در نظام مردم‌سالاری دینی، میان اراده‌ی خدا و اراده‌ی مردم تعارضی وجود ندارد. در این نوع نظام سیاسی، مردم هم در حدوث و هم در بقای حکومت دارای نقش مؤثرند؛ زیرا رأی مستقیم یا غیرمستقیم اکثریت آن‌ها در همه‌ی شئون حکومت - در چارچوب مکتب اهل‌بیت)ع(- ملاک عمل واقع می‌شود. داده‌های این پژوهش با روش کتابخانه‌ای گردآوری شده و شیوه‌ی تحلیل مسأله، شیوه‌ی عقلی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of People in (Islamic) Religiously Democratic Political System

نویسنده [English]

  • Mohammad Hossein Talebi
Hawze and University Research centre
1. ابن سینا، حسین (1404ق) الشفاء فی المنطق، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشى‏.
2. جوادی آملی، عبدالله (1384). حق و تکلیف در اسلام. قم: مرکز نشر اسراء.
3. حائری یزدی، مهدی (1995). حکمت و حکومت. انگلستان: شادی.
4. ــــــــــــــــ (1391). اصول معرفت‌شناسی در فلسفه‌ی اسلامی: علم حضوری. ترجمه: سید محسن میری. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی.
5. ـــــــــــــــ (1394) کاوش‌های عقل نظری. تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران (چ5).
6. حکمت‌نیا، محمود (1382). آرای عمومی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
7. سید رضی، محمد (1368). نهجالبلاغة [تقریبا 395-400ق]. ترجمه: سید جعفر شهیدی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
8. طالبی، محمدحسین (1393). درآمدیبر فلسفهی حق. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
9. ــــــــــــــــ (1394). «رابطـهی حق حاکمیت، دموکراسی و مردمسالاری دینی»، حکومت اسلامی، 76: 75-101.
10. ـــــــــــــــ (1396). حقوق طبیعی بشر. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
11. طباطبایی، سید محمدحسین (1390ق). المیزان فی تفسیرالقرآن؛ دورهی 20جلدی (ج4 و 18). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات (چ2)‏.
12. ــــــــــــــــــــ (1362). نهایه‌الحکمه. قم: موسسه نشر اسلامی (چ2).
13. مصباح یزدی، محمدتقی (1366). آموزش فلسفه (ج1). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی (چ2).
14. ــــــــــــــــــ (1365) آموزش فلسفه (ج2). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
15. ــــــــــــــــــ (1387). خودشناسی برای خودسازی و بهسوی خودسازی؛ در مجموعه آثار (ج2). قم: مؤسهی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
16. ــــــــــــــــــ (1380) نظریهی حقوقی اسلام. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (چ2).
17. منتظری، حسینعلی (1387). حکومت دینی و حقوق انسان. قم: ارغوان دانش.
18. مهدوی‌زادگان، داود (1394). «امام خمینی(ره) و فلسفهی سیاسی انتظار (ولایت فقیه؛ دولت انتظار)»، سیاست متعالیه، ش11: 7-26.
19. ولی‌پور، ابراهیم (1389). قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. تهران: مهربان نشر.
20. Campbell, Tom (2006) Rights, A Critical Introduction, London and New York: Routledge.
21. Jones, Peter (1994) Rights, Houndmills and New York: Palgrave.