درآمدی بر اندیشه ی کلامی- سیاسی علامه میرحامد حسین هندی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه باقرالعلوم(ع)

2 عضو هیأت علمی دانشگاه ارومیه و عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه

چکیده

سلطه ی استعمار، شکاف های درون دینی در شبه قاره هند، بحران هایی مانند ردیه های علمی بر اندیشه ی شیعی و تأثیر پذیری منفی حکومت شیعی، از معضلات زمانه ی "میر حامد حسین" است. این تهدیدات مبانی شیعه را در بعد اندیشه و رفتار سیاسی آن زمان مورد هجمه قرار می دهد. او از عالمان شیعی است که به تبیین کلامی-سیاسی از نظام سیاسی امامت پرداخته است. رویکرد اصلاحی در حوزه ی اندیشه بر "رد انگاره های خلافت" و "تأثیر استعمار بر اندیشه ی امامت"، نقطه ی تمرکز وی بوده است. روش وی در زمینه ی کلام سیاسی در "عبقات الأنوار" در بررسی مسایل امامت و خلافت، روش استنتاج عقلی و نقلی از روایات و تحلیل محتواست. میرحامد حسین علی رغم بهره مندی از فضای مناسب حکومتی، در ارتباط با حکومت زمانه عزلت گزید؛ اما در برابر استعمار، با اتکا بر تولیدات داخلی و در ارتباط با دیگر مذاهب اسلامی، با اتخاذ وحدت عملکردی، به رفتار سیاسی خود چهره ی ویژه ای بخشید. بررسی "اقدامات کلامی-سیاسی وی در پاسخ به بحران های معرفتی جامعه ی دینی" و "تبیین نظام سیاسی امامت" موضوع این نوشته بوده و مسأله ی اصلی ما در نوشتار حاضر، تحلیل شکل گیری مبانی اندیشه ی سیاسی و استخراج آرای سیاسی از آثار
موجود نام برده خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Prelude to Politico-theological Thought of Allameh Mir Hamed Hussein Hendi

نویسندگان [English]

  • Najaf Lakzaee 1
  • Seyyed Hassan Abu Saleh 2
1 رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
2 Faculty Member, Urumiyya University and Member of Association of Hawzah Political Studies.
چکیده [English]

Domination of colonialism, inter-religious splits across the Indian Subcontinent, Crises like scientific negations of Shiite thoughts and negative affectability of Shiite government are included among the obstacles in the era of “Mir Hamed Hussein”. Such threats attack principles of Shi’a in the field of political behavior and thinking. He is one of the Shiite scholars who has dealt with politico-theological elucidation of political system of Imamate. His reformist approach in the field of thought has focused on “negation of caliphate ideals” and “effect of colonialism on thinking of Imamate”. His manner, in political theology in “Abaqat Al-Anwar” is a traditional-intellectual inference of narrations and analysis of inclusions when he tries to explore issues of Imamate and caliphate. Despite having access to suitable governmental atmosphere, Mir Hamed Hussein sought seclusion from linking to government of the day; but he with a unified performance, gave a special consideration to his political behavior in the face of colonialism by relying on internal productions and in contact with other Islamic religions. This article deals with “his politicotheological measures in reaction to epistemological crises of religious community” and “elucidation of political system of Imamate” and the main issue of this article is analysis of the formation of principles of political thought and extraction of political ideas from the existing named writings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imamate
  • Caliphate
  • Colonialism
  • Awadh
  • Political System of Imamate
  • Verses of Velayat
  • Hadiths of Velayat
  1. آقا بزرگ تهرانی، محمّد محسن (1403ق). الذّریعة الی تصانیف‏الشّیعة. بیروت: دارالاضواء (چاپ سوم).
  2. بهروز لک، غلامرضا (1377). درآمدی بر کلام سیاسی شیعه، علوم سیاسی، شماره 2.
  3. پزشکی، محمّد (1384). مبانی اندیشه سیاسی شیعه. در:http://pezeshki.blogfa.com
  4. حسین خان، سعادت (بی‌تا). ضیاء‏العین. شیکاگو: نشر The Open School.
  5. حسینی میلانی، سیدعلی (1372). نفحات‏ الازهار فی خلاصه عبقات ‏الانوار. قم: نشر حسینی میلانی.
  6. حکیمی، محمّدرضا (1359). میرحامد حسین. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  7. خامنه‏ای، سیدعلی (1347). مسلمانان در نهضت آزادی هندوستان. تهران: انتشارات آسیا (چاپ دوم).
  8. شریعتی، روح‌الله (1387). قواعد فقه سیاسی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  9. عباس حسن، حسن (1383). ساختار منطقی اندیشه سیاسی اسلام. ترجمه: مهدی فضائلی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
  10. کنتوری، میرحامد حسین (بی‌تا). أسئله و أجوبه. میکرو فیلم نسخه خطی، کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی.
  11. ـــــــــــــــــــ (بی‌تا). اسفارالانوار. نسخه خطی، کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی.
  12. ـــــــــــــــــــ (بی‌تا). أسنی‏الوسائل. میکرو فیلم نسخه خطی، کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی.
  13. ــــــــــــــــــ (1381). شوارق‏ النصوص. قم: دلیل ما.
  14. ـــــــــــــــــــ (1366). مجموعه عبقات‏الأنوار فی إثبات امامة أئمّة‏الأطهار. اصفهان: نشر کتابخانه امیرالمومنین.
  15. فخرالشریعه، حسن (1377). ستایشنامه شیخ زین‏العابدین مازندرانی به میرحامد حسین، علوم حدیث، شماره 7.
  16. ــــــــــــــــ (1371). نامه‏هایی از محدث نوری به میرحامد حسین، نور علم، شماره 48.
  17. فرمانیان، مهدی (1382). شبه قارّه هند؛ دیوبندیه، بریلویه و وهابیت. ماهنامه طلوع، دوره اوّل، شماره 6.
  18. قراملکی، احد فرامرز (1381). امامت؛ روش‌شناختی و چیستی. فصلنامه الهیات و حقوق، شماره 3.
  19. لاپیدوس، ایرام (1381). تاریخ جوامع اسلامی. ترجمه: علی بختیاری‏زاده. تهران: انتشارات اطلاعات.
  20. لک‌زایی، نجف (1380). اندیشه‌ی سیاسی محقق سبزواری. قم: بوستان کتاب.
  21. ــــــــــــ (1379). درآمدی بر طبقه‌بندی‏های اندیشه‌ی سیاسی اسلامی. فصلنامه حکومت اسلامی، شماره 16.
  22. موثقی، سید احمد (1378). اندیشه و استراتژی وحدت در شبه قارّه هند. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی (چاپ دوم).
  23. هاردی، پیتر (1369). مسلمانان هند بریتانیا. مشهد: بنیاد پژوهش‏های اسلامی.
  24. نوروزی، محمّد جواد (1389). پژوهشی در خصوص جایگاه جنگ روانی در اسلام، معرفت، شماره 6.

25. Cole, J.R.I. Roots of North Indian Shi'ism in Iran and Iraq: Religion and State in Awadh, 1722-1859. Berkeley: University of California Press, c1988 1988.