per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
7
24
10.22034/sm.2018.32302
32302
Original Article
فرآیند دولتسازی نبوی در سورههای مکی مبتنیبر تفسیر تنزیلی
The Process of Establishing Prophetic State in Mecca Surahs Based on Descending-order Surah Interpretation
غلامرضا بهروزی لک
behroozlak@gmail.com
1
محمدرضا رنجبر
mrranjbar6@gmail.com
2
دانشیار دانشگاه باقرالعلوم(ع) (نویسنده مسئول) و عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه
استادیار دانشگاه پیام نور
مسألهی اصلی مقاله حاضر، بررسی چیستی فرآیند دولتسازی نبوی در سورههای مکی است و برای احراز این امر از چارچوب روشی تفسیر تنزیلی بهره برده است؛ زیرا این سبک تفسیری به سیر نزولی قرآن تأکید میکند ولذا بهخوبی میتواند فرآیند دولتسازی نبوی را تبیین نماید. فرآیندهای دولتسازی بر مؤلفهها و عناصر عام و خاصی استوارند که مهمترین آنها عبارتند از: ایدهسازی، جمعیت، سرزمین، قانون و نهادسازی؛ آموزههای برآمده از سورههای مکی قرآن کریم، اولین عنصر عام دولتسازی، یعنی ایدهسازی را تبیین میکند و مبانی اندیشهای دولتسازی نبوی را ترسیم مینماید. این نوشته معتقد است که همین مطلب زمینهی تحقق سایر عناصر دولتسازی نبوی را فراهم آورده و مرحلهی تأسیس و تثبیت دولتسازی را در مدینه رقم زده است.
The main Issue of present article is to explore quiddity of establishing prophetic state in Mecca surahs and for so doing, it has used framework of descending order interpretation methodology because this style of interpretation that underscores the Quranic descending revelation can well elucidate the process of establishing prophetic state. The processes of state establishment rest on components and particular and general elements, the most important of which are: ideation, population, territory, law and institution creation; the doctrines derived from the holy Quran Mecca surah elucidates the first general element of state establishment that is ideation and illustrates the speculative principles of prophetic state establishment. This article believes that the same point paves the ground for achievement of other prophetic state establishment and it has determined the constitution stage and establishment stabilization in Medina.
https://sm.psas.ir/article_32302_63254e62547aeb6fc98371fbc33d32ff.pdf
سور مکی
فرآیند دولتسازی
دولت نبوی
تفسیر تنزیلی
ایدهسازی
Mecca Surah
State Establishment Process
Prophetic State
Descending order of Interpretation
Ideation
per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
25
42
10.22034/sm.2018.32303
32303
Original Article
کثرتگرایی دینی تشکیکی: راهی نو در بازاندیشی برای صلح بشری
Analogically Religious Pluralism: A Modern Way for Reconsideration of Human Peace
قدرت الله قربانی
qorbani48@gmail.com
1
دانشیار فلسفه دانشگاه خوارزمی
نگرش "تشکیکی کثرتگرایی دینی" بدیل مناسب انحصارگرایی و شمولگرایی دینی است. در این رویکرد باور برآن است که همهی ادیان الهی به نحو تشکیکی از حقیقت بهره بردهاند؛ و اگرچه راه نجات برای پیروان ادیان مختلف باز است، اما عالیترین راه در اسلام تجلی یافته است. در رویکرد کثرتگرایی تشکیکی، با تأکیدبر اصل احترام به اعتقادات دیگر ادیان و پذیرش حق بهرهمندی آنان از حقیقت دینی، امکان صلح و همزیستی دینی فراهم میشود. بنابر اصل یادشده و برابری همهی انسانها با یکدیگر، مسلمانان باید با پیروان همهی ادیان الهی زندگی مسالمتآمیزی داشته باشند و حق تعرض و جنگ با غیرمسلمانان - تا زمانیکه اقدامی علیه مسلمانان نکرده باشند - را ندارند. کثرتگرایی تشکیکی دینی، همهی سنتهای دینی و خداباورانه را بهطور سلسلهمراتبی بهرسمیت شناخته و ضمن حاکم ساختن اصل صلح و همزیستی مسالمتآمیز بر زندگی بشری، راه پدیدارشدن جریانهای تکفیری را سد مینماید.
نگرش "تشکیکی کثرتگرایی دینی" بدیل مناسب انحصارگرایی و شمولگرایی دینی است. در این رویکرد باور برآن است که همهی ادیان الهی بهنحو تشکیکی از حقیقت بهره بردهاند؛ و اگرچه راه نجات برای پیروان ادیان مختلف باز است، اما عالیترین راه در اسلام تجلی یافته است. در رویکرد کثرتگرایی تشکیکی، با تأکیدبر اصل احترام به اعتقادات دیگر ادیان و پذیرش حق بهرهمندی آنان از حقیقت دینی، امکان صلح و همزیستی دینی فراهم میشود. بنابر اصل یادشده و برابری همهی انسانها با یکدیگر، مسلمانان باید با پیروان همهی ادیان الهی زندگی مسالمتآمیزی داشته باشند و حق تعرض و جنگ با غیرمسلمانان - تا زمانیکه اقدامی علیه مسلمانان نکرده باشند - را ندارند. کثرتگرایی تشکیکی دینی، همهی سنتهای دینی و خداباورانه را بهطور سلسلهمراتبی بهرسمیت شناخته و ضمن حاکمساختن اصل صلح و همزیستی مسالمتآمیز بر زندگی بشری، راه پدیدارشدن جریانهای تکفیری را سد مینماید.
https://sm.psas.ir/article_32303_9e97f1cee4548a02a1402449124f1282.pdf
صلح
جنگ
کثرتگرایی دینی تشکیکی
اسلام
انحصارگرایی
شمولگرایی
per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
43
58
10.22034/sm.2018.32304
32304
Original Article
زمامدار آرمانی در اندیشهی سیاسی فارابی
Ideal Ruler in Political Speculation of Farabi
امیرسعید بابازاده جودی
saeed.babazadeh@yahoo.com
1
کمال پولادی
kamal.pooladi@yahoo.com
2
بهروز دیلم صالحی
behrooz_daylamsalehi@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری علوم سیاسی گرایش اندیشه سیاسی دانشگاه ازاد اسلامی چالوس
استادیار دانشگاه ازاد اسلامی چالوس
استادیار دانشگاه ازاد اسلامی چالوس
ﻓﺎﺭﺍﺑﻲ، ﺑﺰﺭگترﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪهی ﻓﻠﺴﻔﻪی ﺳﻴﺎﺳﻲ اسلام ﻭ ﺷﺎﺧﺺﺗﺮﻳﻦ ﭼﻬﺮﻩی ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺩﻭﺭﻩی ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺍﺳﺖ. ﻓﺎﺭﺍﺑﻲ، ﺍﻟﻬﻴﺎﺕ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪی ﻭﺍﺣﺪ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺩﺭﺁﻣﻴﺨﺘﻪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪﺑﺮ ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﺷﻴﻮﻩی ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﻥﺩﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻌﻤﻴﻢ داده است. وی ﻣﻮﺍﺩ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻓﻼﻃﻮﻥ ﻭ ﺍﺭﺳﻄﻮ برﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎﻱ ﻓﻠﺴﻔﻪی ﺍﺭﺳﻄﻮﻳﻲ ﻭ ﻧﻮﺍﻓﻼﻃﻮﻧﻲ ﺍﺳﻼﻣﻲ، ﺑﻪﺷﻴﻮﻩی ﺍﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﻭ ﺑﺮﻫﺎنی ﻣﺪﻭﻥ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. از اینروست که حاکم آرمانی مورد نظر فارابی، بیشتر یادآور انسان آرمانی و کامل است. از دیدگاه فارابی، زمامدار آرمانی کسی است که خصوصیات شاه آرمانی ایرانی، فیلسوف افلاطونی، پیامبر اسلامی و امام شیعی را در خود جمع دارد. اینگونه انسانها متصل به منبع فیض الهیاند و از طریق عقل فعال، به آنها وحی میشود. لذا زمامدار مدینه، همان مقامی را در مدینه دارد که خدا در کل عالم هستى دارد.
https://sm.psas.ir/article_32304_6d90beee3cfc90b9f15b08a5a5728954.pdf
زمامدار آرمانی
مدینهی فاضله
معرفتشناسی
اندیشهی سیاسی فارابی
per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
59
76
10.22034/sm.2018.32305
32305
Original Article
مبانی مناسبات "امنیت فرهنگی متعالی" و "آزادی فرهنگی متعالی"
Principles of Relations of “Transcendental Cultural Security” and “Transcendental Cultural Freedom”
علی اصغر نصیری
a.nasiri@shahroodut.ac.ir
1
نجف لک زایی
nlakzaee@gmail.com
2
عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی شاهرود
دانشگاه باقرالعلوم(ع)
یکی از مسائل ضروری اجتماعات انسانی، تنظیم نسبت امنیت با آزادی است. شناخت دیدگاه اسلام در مورد نسبت امنیت و آزادی نیز میتواند در تنظیم نسبت یادشده راهگشا واقع شود. این مقاله درصدد است تا نسبت میان "امنیت فرهنگی متعالی" و "آزادی فرهنگی متعالی" از منظر قرآن و روایات را تبیین نماید. در اینراستا، آیات و احادیث مربوطه با استفاده از روش استنباطی- استنادی در چارچوب نظریهی استخدام، با کاربست ابزار برهان خلف بررسی شده است. این نشان میدهد که از دیدگاه اسلام هیچیک از امنیت فرهنگی متعالی و آزادی فرهنگی متعالی، بر دیگری تقدم ندارند؛ بلکه میان آندو، رابطهای تعاملی و تلازمی برقرار است. نتیجهی چنین نسبتی، بهوجودآمدن استخدام دوطرفهی عادلانه در جامعه است که ضمن حفظ منافع و مصالح جامعه و حفظ حقوق و آزادیهای فرهنگی قانونی شهروندان در جامعه، تعالی اخروی آنان را نیز تأمین میکند.
https://sm.psas.ir/article_32305_d58df71f3dabd576f3b8c51342475d51.pdf
امنیت فرهنگی
آزادی فرهنگی
نظریهی استخدام
نسبت تعاملی
نسبت تلازمی
per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
77
94
10.22034/sm.2018.32306
32306
Original Article
مبانی مشروعیت نظام جمهوری اسلامی ایران:تعدّد تفسیرها؛ چالشها و راهکارها
Legitimacy Principles of the Islamic Republic of Iran’s Regime: Multiple Interpretations; Challenges and Approaches
علی ملکی
ali_malaki70@yahoo.com
1
هیئت علمی
مسیر توسعهی هر کشوری، الزاماً از بحرانهای متعددی همچون بحران مشروعیت عبور میکند. خلأ در مبانی نظری مشروعیت یک نظام سیاسی، فراهمآورندهی عدم اطاعتپذیری مردم بوده و فرآیند توسعه را مختل میسازد. تعدد تفسیرها از مشروعیت و تجزیهی جامعه به وفاداریهای متضاد، یکی از انواع این بحرانهاست. در مورد مطالعاتی نظام جمهوری اسلامی ایران نیز این سوال قابل طرح است که مبنای مشروعیت و اطاعتپذیری چیست؟ فرض ما این است که از اندیشههای سیاسی امام خمینی(ره) میتوان دو نوع مشروعیت شرعی بر اساس نصب یا مردمی بر اساس انتخاب را تلقی کرد. عدم اجماع نظری در اینزمینه باعث تعدد تفسیرها از مشروعیت شده و در صحنهی عمل سیاسی چالشها و بحرانهایی را ایجاد نموده است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، دیدگاه گفتمان اصولگرایی و اصلاحطلبی را بررسی کرده و راهحلهایی مانند گفتوگو در فضای آزاد و بازی در محیط دموکراتیک را پیشنهاد نموده است.
https://sm.psas.ir/article_32306_15d8ff57fbb138f055ea785cca25e6af.pdf
مشروعیت
جمهوری اسلامی ایران
اصولگرایی
اصلاحطلبی
per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
95
114
10.22034/sm.2018.32307
32307
Original Article
نقش مردم در نظام سیاسی مردمسالاری دینی (اسلامی)
The Role of People in (Islamic) Religiously Democratic Political System
محمد حسین طالبی
mhtalebi@hotmail.com
1
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
این پژوهش، نقش مردم در نظام سیاسی مردمسالاری دینی (اسلامی) را از پایگاه دانش فلسفه تبیین خواهد کرد و نشان خواهد داد که چگونه "حق مردم" و "حق خدا" در تعیین رهبر با یکدیگر سازگاری دارند. تبیین این مسأله، که یکی از غامضترین و مهمترین مسائل فلسفهی سیاسی اسلام است، نوآوری این پژوهش میباشد و میتواند به بسیاری از مسائل مشابه در مردمسالاری دینی پاسخ دهد. این پژوهش بر این پیشفرض استوار است که نظام سیاسی اسلامی - در عصر غیبت - دارای محتوای خداسالاری و شاکلهی مردمسالاری است و این مدعا را اثبات میکند که در نظام مردمسالاری دینی (اسلامی)، مردم در راستای داشتن حیات طیبه، با ارادهی خویش و با استفاده از حق "تعیین سرنوشت" خواست خدا را بر خواست خود مقدم میدارند؛ لذا در نظام مردمسالاری دینی، میان ارادهی خدا و ارادهی مردم تعارضی وجود ندارد. در این نوع نظام سیاسی، مردم هم در حدوث و هم در بقای حکومت دارای نقش مؤثرند؛ زیرا رأی مستقیم یا غیرمستقیم اکثریت آنها در همهی شئون حکومت - در چارچوب مکتب اهلبیت)ع(- ملاک عمل واقع میشود. دادههای این پژوهش با روش کتابخانهای گردآوری شده و شیوهی تحلیل مسأله، شیوهی عقلی است.
https://sm.psas.ir/article_32307_113af4e040bfdf68a17ef1859cc65abd.pdf
مردمسالاری دینی(اسلامی)
خداسالاری
حقوق واجبالاستیفا
حق تعیین سرنوشت
حیات طیبه
مقام انسان کامل
per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
115
130
10.22034/sm.2018.32308
32308
Original Article
اندیشهی سیاسی آیتاالله بروجردی: سیاستورزی یا سیاستپرهیزی
Political Thought of Ayatollah Boroujerdi: Policy-making or Policy-abstaining
رضا عیسی نیا
r.eisania@isca.ac.ir
1
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه
پژوهش حاضر، در راستای ترسیم چگونگی حضورِ روحانیت در ساماندهی زندگی سیاسی مردم ایران، به این پرسش پاسخ میدهد که مبانی دینی سیرهی سیاسی آیتالله بروجردی در دوران زعامتشان چیست؟ لذا مسألهی این پژوهش، شناخت ریشههای دینی سیاستورزی معظمله، چه در نحوهی ورود به سیاست و چه در نحوه پرهیز از سیاست است و نشان میدهد که چگونه حوزههای علمیه، مراجع تقلید و فقهای همعصر آیتالله بروجردی، تابع سیاستهای اتخاذشده توسط ایشان بودهاند. در این پژوهش، از آنجاکه در دوران زعامت ایشان - بنابر مقتضیات زمانه - سیاستورزیِ تفکیکی در دستور کار بوده است، از روش پدیدارشناسانه استفاده کردهایم. بنابر این نوع سیاستورزی، فقهایی همچون آیتالله بروجردی اگرچه در امر سلطنت دخالت نمیکردند، اما نسبت به مسائل دینی حساس بودند و در مواردی نیز به کارگزاران نظام سیاسی تذکراتی میدادند؛ عدم حمایت معظمله از جریانهای فکری حوزوی و فقهایی که بر حضور بیشتر روحانیون در مخالفت با نظام سیاسیِ حاکم اصرار داشتند، شاهد بر این مدعاست. مدعای این پژوهش آن است که سیاستورزی در حوزهی علمیهی قم - در دوران آیتالله بروجردی - مبتنیبر دوریجستن و پرهیز از سیاست بهدلیل فقدان اقتضائات زمانه تنظیم میشده است. این روش، اندیشهی سیاسی معظمله را با اندیشهی سیاسی فدائیان اسلام و آیتالله کاشانی متمایز میکند.
https://sm.psas.ir/article_32308_7ad880ddc9113fd333c765e564ed29af.pdf
اندیشهی سیاسی اسلام
حوزهی علمیه قم
آیتالله بروجردی
سیاستورزی
سیاستپرهیزی
آیتالله کاشانی
فدائیان اسلام
per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
131
146
10.22034/sm.2018.32309
32309
Original Article
اندیشهی سیاسی اسلام: مورد مطالعاتی "جهیمان العتیبی"
Political Thinking of Islam: Case Study of “Juhayman Al-Otaybi”
مرتضی آقامحمدی
mam50025@yahoo.com
1
مدیر گروه مطالعات اسلامی ، موسسه زبان و فرهنگ شناسی، دانشگاه المصطفی
بازخوانی واقعهی اشغال مسجدالحرام در اول ماه محرم سال 1400 ه.ق بهرهبری "جهیمان العتیبی" یکی از سرفصلهای مطالعاتی برای فهم ریشههای جریان تکفیر در جهان اسلام است. عطف به این واقعیت که ظرفیتهای فکری حرکت جهیمان، جریانهای جهادی پس از خود را نیز تحت تأثیر قرار داده است، بازخوانی اندیشهی سیاسی وی را ضروری میسازد. اهمیت "قیام جهیمان" به این مسأله برمیگردد که سنتز خط فکری اخوان قدیم و مکتب حدیثی "البانی" و تئوری رهایی مطرحشده در احادیث "اشراطالساعه" است. بهعقیدهی جهیمان، بهدلیل ناصالحبودن حاکمان سعودی - بهدلایل مختلفی همچون ترویج بدعت و فساد - از یکسو، و سکوت علمای دین در دفاع از حق، از سویدیگر؛ بر امت متدین و مسلمان واجب است که برای مبارزه با فتنه و بدعت قیام نمایند؛ حتی اگر این امر مصداق خروج بر حاکم مسلمان باشد. این حرکت متفاوت با سیاستبازیهای اخوانالمسلمین و چپ-های اسلامی است و راه چاره را در نشانههای ذکرشده در روایات آخرالزمان جستوجو میکند و تنها راه نجات را در بازگشت به خلافت بر اساس سنت نبوی میداند که با قیام مهدی محقق خواهد شد. جهیمان با استناد به نشانههای روایی و رؤیاهای متواتر، "محمدبن عبدالله القحطانی" را مهدی موعود میداند که باید در کنار کعبه با وی بیعت کرد.
https://sm.psas.ir/article_32309_b75cb4e2cb148f703c789003699104e3.pdf
جهیمان العتیبی
اندیشهی سیاسی اسلام
اشغال مسجدالحرام
جماعت سلفی محتسبه
اخوانالمسلمین
مهدی موعود
per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
147
166
10.22034/sm.2018.32310
32310
Original Article
نقش رسانههای اجتماعی در ارتقای تحمل اجتماعی
The Role of Social Media in Increasing Social Tolerance
کمال اکبری
akbari125@gmail.com
1
محمد رضا بیگدلی
bigdeli313@gmail.com
2
دانشگاه صداوسیما
ارشد علوم سیاسی
مقاله حاضر میکوشد با استفاده از رویکرد تفسیرگرایی و اتخاذ رویکرد اتیک، نقش رسانههای اجتماعی در تحمل اجتماعی را بررسی کند. روش، کیفی است و اطلاعات مورد نیاز با دو روش کتابخانهای و مصاحبهی عمیق گردآوری شده و برای تفسیر مصاحبهها (اطلاعات) روش توصیفی-تحلیلی بهکار رفته است. نتایج نشان میدهد که شهروندان بهرغم استفاده از رسانههای اجتماعی، تحمل اجتماعی مطلوبی ندارند؛ این مسأله در خصلت فردگرایی رسانهها ریشه دارد. بااینوجود، محققان بر اینباورند که رسانههای اجتماعی توانستهاند سطحی از جامعهپذیری را در میان شهروندان تأمین نمایند و در گرایش آنها به تأثیرپذیری هنجاری مؤثر واقع شوند و سطح تحمل اجتماعی آنها را توسعه دهند.
https://sm.psas.ir/article_32310_91f4c8ee65dade63cf6c0c734be3184c.pdf
رسانههای اجتماعی
تحمل اجتماعی
تفسیرگرایی
جامعهپذیری
per
انجمن مطالعات سیاسی حوزه
سیاست متعالیه
2345-2676
2645-5811
2018-09-04
6
21
167
184
10.22034/sm.2018.32311
32311
Original Article
زمینههای همگرایی کشورهای اسلامی؛ با تأکید بر ظرفیتهای انقلاب اسلامی
Grounds for Convergence of Muslim Nations with an Emphasis on Capacities of the Islamic Revolution
حسین ابوالفضلی
hosainabolfazly47@yahoo.com
1
محمد ستوده
m.sotode43@gmail.com
2
عضوگروه معارف دانشگاه ازاد اسلامی سمنان
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع)
اندیشمندان مطالعات منطقهای، همگرایی در حوزهی دولتهای ملی (خرد) را مقدمهی همگرایی در سطح منطقهای و حتی جهانی (کلان) میدانند و بر این باورند کشورهایی میتوانند مسیر همگرایی را برای دستیابی به منافع مشترک در سطح فراملی طی نمایند که از ساختارها وشرایط لازم مبتنیبر: کثرتگرایی، پاسخگوبودن و آزادیهای احزاب و نخبگان برای تأثیرگذاری بر ساختارهای سیاسی برخوردار باشند. از این مسأله در نظریهی نئوکارکردگرایان تحتعنوان "ظرفیت همگرایی" یا "شرایط همگرایانه" ( integrative potential) یاد شده است. در این تحقیق که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، تلاش بر آن است تا از طریق سه اقدام نظری مرتبط، یعنی "بررسی موانع همگرایی کشورهای اسلامی، بررسی ظرفیتهای انقلاب اسلامی، و بررسی چگونگی انتقال این ظرفیتها به کشورهای اسلامی"، همگرایی این کشورها مورد مطالعه قرار گیرد.
https://sm.psas.ir/article_32311_99782b5d160bd688ac64c96981084a97.pdf
ظرفیتهای انقلاب اسلامی
همگرایی
کشورهای اسلامی
مدل پخش