سبکهای رفتاری پیامبر اعظم(ص) با زنان در عرصه های اجتماعی، جنگ و خانواده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

زنان در طول تاریخ همواره مورد ظلم و تعدی قرار گرفته و حقوق انسان یشان پایمال شده است. با ظهور اسلام جلوه ای زیبا به شخصیت زن بخشیده شد. سبک های رفتاری پیامبر اسلام(ص) با زنان، به عنوان الگویی جاویدان براساس شناخت موقعیت ویژه جنسیتی آنان، مقام اجتماعی و نیز تابع مصالح عامه و در پاره ای موارد مشمول حکم حکومتی بوده است. آنچه به عنوان معیار اساسی رفتار با زنان در این نوشتار م یتوان ارائه داد، حفظ حرمت ویژه زنان و توجه به نقش اساسی و اصلی آنان است. در یک تقسیم بندی، سبک های رفتاری زیر بررسی شد: الف) سبک رفتار با دختران جوان؛ ب) سبک رفتار با همسران؛ ج) سبک رفتار با زنان اسیر؛ د) سبک رفتار با زنان خطاکار و مجرم؛ ه ) سبک رفتار با زنان مصیبت دیده. در سیره پیامبر(ص) توجه به نقش مادری و همسری زنان را به عنوان وظیفه و نقش اصلی آنان، بیش از دیگر نق شها مورد توجه قرار گرفته و نق شهای اجتماعی و حضور پررنگ در صحنه های نبرد و سیاست نیز نادیده گرفته نشده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Behavioral Styles of the Prophet (May God’s Peace Be upon Him) with Women

نویسندگان [English]

  • Sayyid Hassan Quraysh Korbon
  • Hojjat Sha’bani
چکیده [English]

This paper has analyzed the behavior of the Prophet (s) with women in historical reports, traditions, and the deeds of the Prophet (s) in order to ascertain the standards for determining his lifestyle. The need for this research lies in the necessity for establishing a model to prevent the Muslims from going to extremes in how they look at women. The goal is to introduce a beneficial model in this area for the realization of an Islamic lifestyle. This article assumes that many false reports and perceptions exist concerning the Prophet’s (s) life and marriages. Thus, it is imperative that a careful study be made in this topic without going into extremes in order to present a model of the Islamic lifestyle. Women have been studied in the following contexts: women in the words and traditions of the Prophet (s), examples of his kind behavior with women in general, and behavioral style of the Prophet (s) with young girls, wives, captive women, sinful women, and women suffering from tragedies. Furthermore, there is a review on the Prophet’s (s) behavior toward his wives at various occasions. The style of the Prophet’s (s) behavior with women has been defined based upon recognizing women’s special status, social position, and the public interest. It becomes clear that it is important to maintain the special dignity of women, pay attention to their roles as mothers and wives, and not to ignore their social, political, and military role in the prophetic community. In general the Prophet (s) had a loving and compassionate attitude towards women. In addition, he set priority for the execution of God’s laws over personal desires and tribal ways in dealing with sinful women.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • the Prophet’s (s) behavior
  • lifestyle
  • way of life
  1. ابن اثیر، علی بن محمد (بی‌تا)، الکامل فی التاریخ (۱۳ جلد)، بیروت، دار صادر.
  2. ـــــــــــــــــــ (بی‌تا)، اسد الغابة، تهران، اسماعیلیان.
  3. ابن ‌اشعث، ابوداود سلیمان (1410ق)، السنن، تحقیق سعید محمد اللحام، بیروت، دارالفکر.
  4. ابن حزم، هشام بن محمد بن سائب (1929م)، جمهرة انساب العرب، تحقیق محمود فردوس العظم، سوریه، دارالیقطعه العربیه.
  5. ابن حجر عسقلانی، احمد (1415ق)، الاصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق شیخ عادل احمد عبدالموجود، بیروت، دارالکتب العلمیة.
  6. ـــــــــــــــــــــــ (بی‌تا)، مقدمه فتح الباری فی شرح صحیح بخاری، بیروت، دارالمعرفة للطباعة و النشر.
  7. ـــــــــــــــــــــــ (بی‌تا)، تعجیل‌المنفعة، بیروت، دارالکتب العربی.
  8. ابن‌حنبل، احمد، (بی‌تا)، المسند، بیروت، دارصادر.
  9. ابن‌خالد برقی، احمد بن محمد (بی‌تا)، سید جلال‌الدین حسینی، المحاسن، دارالکتب الاسلامیة.

10. ابن‌خلدون، (بی‌تا)، تاریخ ابن خلدون، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.

11. ابن‌سعد، محمد، (بی‌تا)، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر.

12. ابن‌سلامة، محمد، (1405ق)، مسند الشهاب، تحقیق حمدی عبدالمجید السلفی، بیروت، مؤسسة الرسالة.

13. ابن­شهرآشوب (1376)، مناقب آل ابی‌طالب، تحقیق لجنة من اساتذه النجف الاشرف، نجف، مطبعة الحیدریة.

14. ابن‌صاد، محمد (1393)، کتاب الثقات، حیدرآباد دکن، مؤسسة الکتب الثقافیة.

15. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (بی‌تا)، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر.

16. ابن‌هشام (1383)، السیرة النبویه، تحقیق محمد محیی‌الدین عبدالحمید، قاهره، مکتبة محمدعلی صبیح و اولاده.

17. ابوهلال عسکری (1412ق)، الفروق اللغویة، تحقیق مؤسسة النشر الاسلامی، قم، جامعه مدرسین.

18. اصفهانی، ابونعیم احمد بن عبدالله (1419ق)، معرفة الصحابة، تحقیق عادل یوسف العزاری، ریاض، دارالوطن للنشر.

19. السجستانی، ابن اشعث (1410ق)، سنن ابی داوود، تحقیق محمد اللحام، بیروت، دارالفکر.

20. المقریزی، أحمد بن علی بن عبد القادر، أبو العباس الحسینی العبیدی تقی­الدین (1420ق)، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال والأموال والحفدة والمتاع، بیروت، دار الکتب العلمیة.

21. امین، محسن (بی‌تا)، اعیان‌الشیعه، بیروت، دار التعارف.

22. بحرانی، سیدهاشم (1293ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، تصحیح محمود جعفر الموسوی الزرندی، قم، مطبعة العلمیة.

23. بخاری، محمد بن اسماعیل (1401ق)، صحیح البخاری، بیروت، دارالفکر.

24. ــــــــــــــــــــــ (بی‌تا)، تاریخ الکبیر، دیار بکر، مکتبة الاسلامیة.

25. بغدادی، ابن‌حبیب، کتاب المحبر، تحقیق ورقة الاصل الخطیه، نسخه خطی 4/ب.

26. بیهقی، احمد بن حسین (1405)ق، دلائل النبوة معرفة احوال صاحب الشریعة، تعلیقه دکتر عبدالمعطی قلعجی، بیروت، دارالکتب العلمیة.

27. بیهقی (بی‌تا)، سنن البکری، بیروت، دارالفکر.

28. ترمذی، محمد بن عیسی (1403ق)، سنن الترمذی، تحقیق عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت، دارالفکر.

29. حاکم النیسابوری، محمد بن محمد (1406ق)، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق دکتر یوسف المرعشی، بیروت، دارالمعرفة.

30. دارالقطنی، علی­بن­عمر (1405ق)، العلل، تحقیق محفوظ الرحمن زین الله السلفی، ریاض، دار طیبه.

31. ــــــــــــــــــ (1417ق)، السنن، تحقیق مجدی بن منصور بن سید الشوری، بیروت، دارالکتب العلمیة.

32. دیار بکری، حسین بن محمد (بی‌تا)، تاریخ الخمیس، بیروت، مؤسسة نعمان.

33. ذهبی، محمدبن­احمد (1366)، تاریخ الاسلام و وفیات مشاهیر والاعلام، بیروت، دارالکتب العربی.

34. ـــــــــــــــــ (1413ق)، سیر اعلام النبلاء، تحقیق شعیب الارنوط و حسین الاسد، بیروت، مؤسسة الرسالة.

35. ــــــــــــــــ   (بی‌تا)، تجرید اسماء الصحابة، بیروت، دارالمعرفة للطباعة و النشر.

36. راغب اصفهانی، ابوالقاسم (1404ق)، المفردات فی غریب القرآن، تهران، دفتر نشر کتاب.

37. رضوان و عیول (1419ق)، تراجم اعلام النساء، بیروت، مؤسسة الرسالة.

38. زیفا، فوزی (1996م)، احکام الاسرة فی الجاهلیة و الاسلام، دمشق، دارالطلاس.

39. سهیلی (1412ق)، تحقیق عبدالرحمن الوکیل، روض الانف، بیروت، داراحیاء التراث العربی.

40. سیوطی، جلال‌الدین (1401ق)، الجامع الصغیر من احادیث البشیر النذیر، بیروت، دارالفکر.

41. ـــــــــــــــــ (1404ق)، الدر المنثور، قم، مکتبة آیت‌الله المرعشی.

42. شافعی، محمدبن ادریس (بی‌تا)، کتاب المسند، تحقیق مطبعة بولاق الامیریة، بیروت، دارالکتب العلمیه.

43. ــــــــــــــــــــ ( 1403ق)، کتاب الأم، بیروت، دارالفکر.

44. شریف رضی، محمد الزینی (بی‌تا)، مجازات النبویة، قم، مکتبة بصیرتی.

45. شیخ صدوق، محمد بن ‌بابویه (1404ق)، من لایحضره الفقیه، تحقیق علی­اکبر غفاری، قم، جامعة المدرسین.

46. شیخ مفید، محمد بن محمد نعمان بغدادی (1372)، الارشاد، قم، تحقیق آل‌البیت.

47. صالحی شامی، محمدبن یوسف (1414ق)، سبل الهدی، تحقیق شیخ عادل احمد عبدالموجود، بیروت، دارالکتب العلمیه.

48. طباطبایی، سیدمحمد حسین (1402ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسة النشر الاسلامی.

49. طبرانی (بی‌تا)، معجم الکبیر، تحقیق حمدی عبدالمجید السلفی، قاهره، مکتبة ابن تیمیه.

50. طبرسی، فضل بن الحسن (1417ق)، اعلام الوری بأعلام الهدی، قم، مؤسسة آل‌البیت.

51. ــــــــــــــــــــــ (بی‌تا)، ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ترجمه و تصحیح هاشم رسولی، تهران، فراهانی.

52. طبری، محمد بن جریر (بی‌تا)، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق علماء الاجلاء، بیروت، مؤسسة الاعلمی.

53. طیبی، ناحید (1386)، گونه‏شناسى رفتار پیامبر اعظم با زنان(ص)، قم، مرکز پژوهش‏هاى اسلامى صدا و سیما.

54. عاملی، جعفر مرتضی (1417ق)، زوجات النبی، بیروت، دارالهادی.

55. قاضی عیاض (1409ق)، الشفاء بتعریف حقوق المصطفی، بیروت، دارالفکر.

56. قرآن کریم.

57. قسطلانی، احمد بن محمد (1416ق)، المواهب الدینه بالمنح المحمدیة، تحقیق مأمون بن محیی‌الدین الجنان، بیروت، دارالکتب العلمیة.

58. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (بی‌تا)، بحار‌الانوار، تهران، دار الکتب الاسلامیه.

59. محلاتی، ذبیح الله (1370)، ریاحین الشریعه در ترجمه بانوان دانشمند شیعه، تهران، دار الکتب الاسلامیه.

60. مرتضی عاملی، جعفر (1428ق)، الصحیح من سیرة النبی الاعظم(ص) (35جلدی) قم، دارالحدیث.

61. مسعودی، علی بن حسین ( ١٣۶۵)، التنبیه و الاشراف، محقق: ابوالقاسم پاینده، تهران، شرکت انتشارات علمی فرهنگی.

62. مقدسی، عبدالغنی بن عبدالواحد (بی‌تا)، حدیث الافک و مایلیه من مناقب النساء الصالحات، تحقیق ابراهیم صالح، دمشق، دارالبشایر.

63. مسلم­بن الحجاج­بن مسلم القشری نیشاپوری (بی‌تا)، صحیح مسلم، بیروت، داراحیاء التراث العربی.

64. نسائی، احمد بن شعیب (1347)، سنن النسائی، بیروت، دارالفکر.

65. نویری، احمد بن عبدالوهاب (1924م)، نهایة الارب فی فنون الادب، قاهره، دارالکتب المصریه.

66. واقدی، محمد بن عمر (1405ق)، المغازی، تحقیق دکتر مارسدن جونس، قم، نشر دانش اسلامی.

67. هندی، علاء­الدین علی المتقی بن حسام الدین (1413ق)، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، مؤسسة الرسالة.

68. هیثمی، نورالدین علی بن ابی­بکر (1967م)، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بتحریر العراقی و ابن‌حجر، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم.

69. یعقوبی، احمد بن ابی­واضح (بی‌تا)، تاریخ الیعقوبی، قم، مؤسسه نشر فرهنگ اهل‌بیت.