فرد و جامعه در حکمت سیاسی متعالیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

پرسش مقاله حاضر این است که با فرض پذیرش این که صدرالمتألهین واجد فلسفه سیاسی و به تبع فلسفه تاریخ است، عناصر و مؤلفه های آن چیست و مسئله رابطه اصالت فرد و جامعه بر اساس حرکت جوهری در فلسفه وی چگونه تحلیل میشود؟ از این رو در نوشته حاضر، عناصری که در شکل گیری و تداوم جامعه حضور و نقش دارند مورد اشاره قرار گرفته و مطالب ضمن پرهیز از ورود به دیدگاه های مختلف در این زمینه با بحث حرکت و زمان، حرکت جوهری، عوامل محرک جامعه، و بحثی درباره فرد و جامعه و مسئله سعادت ادامه یافته و سعی شده است دیدگاه ملاصدرا بر اساس حکمت متعالیه تبیین شود. از این رو در پاسخ به پرسش طرح شده، بر وجود جامعه تأکید شده و یادآور می شود که تولد انسان در جامعه اتفاق می افتد اما انسان به مرور از جامعه فاصله گرفته و فردیت خودش را شکل میدهد و در نهایت با اختیار خویش به سراغ جامعه می رود و جامعه ای انتخابی و ایمانی شکل می دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Individual and society in transcendental political philosophy

نویسنده [English]

  • Sharif Lakzaeey
چکیده [English]

Assuming that Sadr-ol-Mote'allehin has a political philosophy and hence, a philosophy of history, two questions arise: What are the components and features of his political philosophy? How can the relationship between individual and society be explained on the basis of the concept substantial motion in his philosophy? After elaborating on factors influencing on social development and continuity, this paper deals with topics such as motion and time, substantial motion, factors influencing on society, individual and society, and the issue of happiness. Thus, Mullasadra's view of transcendental wisdom is explained. Accordingly, it is emphasized that human being is born in the society, but s/he gradually distances from society, forms her/his individuality, and finally, goes back to society by free will. Thus, a society based on selection and faith is formed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • history of philosophy
  • individual
  • society
  • Time
  • Substantial Motion
  • happiness
  1. پارسانیا، حمید، «هستی جامعه از منظر حکمت متعالیه»، به نقل از سایت فرهنگستان علوم اسلامی قم، دریافت شده از: http://www.foeac.ir/pishkhan/andishe/245-motaaliye.html
  2. جوادی آملی، عبدالله (1387). سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه، دفتر اول: نشست­ها و گفتگوها، به اهتمام: شریف لک­زایی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  3. شیرازى، صدرالدین محمدبن ابراهیم (1340)، سه اصل، تصحیح و اهتمام: سیدحسین نصر، تهران: دانشگاه تهران.
  4. ــــــــــــ (1362الف). تفسیر القرآن­الکریم، به کوشش و تصحیح: محمد خواجوى، قم، بیدار.
  5. ــــــــــــ (1362ب)، مبدأ و معاد، ترجمه احمد بن محمد الحسینی اردکانی، به کوشش: عبدالله نورانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
  6. ــــــــــــ (1364الف)، تفسیر القرآن­الکریم، به کوشش و تصحیح: محمد خواجوى، قم، بیدار.
  7. ــــــــــــ (1364ب)، المظاهر الالهیه، ترجمه و تحقیق سید حمید طبیبیان، تهران، انتشارات امیر کبیر.
  8. ــــــــــــ (1410ق/1990م)، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعة، الطبعة الرابعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
  9. ــــــــــــ (1371)، عرفان و عارف نمایان (ترجمه کتاب کسر اصنام الجاهلیه)، ترجمه محسن بیدار، تهران، الزهراء.

10. ــــــــــــ (1385)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، ترجمه جواد مصلح، چاپ چهارم، تهران، سروش.

11. ــــــــــــ (1386)، خلق الاعمال، ترجمه به فارسی و انگلیسی: طوبی کرمانی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

12. لک­زایی، نجف (1381)، اندیشه سیاسی صدرالمتألهین، قم، بوستان کتاب.

13. مجتهدی، کریم (1375)، فلسفه در قرون وسطی، چاپ نخست، تهران، امیر کبیر.

14. مطهری، مرتضی (1373)، جامعه و تاریخ، چاپ ششم، تهران، صدرا.

15. ــــــــــــ (1386)، مجموعه آثار، ج 15، تهران، صدرا.

16. ــــــــــــ (1387)، فلسفه تاریخ، جلد یک، تهران، صدرا.

17. هاشمی، محمد منصور (1383)، صیرورت در فلسفه ملاصدرا و هگل، تهران، کویر.

18. طوسی، سیدخلیل الرحمان (پاییز 1387)، «ملاصدرا شیرازی و مارتین هایدگر: تحلیلی انسان­شناسانه در فلسفه سیاسی»، فصلنامه علوم سیاسی، ش 43.

19. فتح­الهی، محمدعلی (پاییز1392)، «تحلیل فکری ـ سیاسی سده­های دهم، یازدهم و دوازدهم هجری»،  فصلنامه سیاست متعالیه، شماره 2.

20. لک­زایی، شریف (تابستان1391)، «شریعت و سیاست در حکمت متعالیه»، فصلنامه اسراء، ش 12